Ετυμολογία Ονόματος Δορβιτσά

Η ονομασία του χωριού από το 1770 που έχουμε έγγραφες πηγές παρουσιάζεται σε διάφορους τύπους, πράγμα που κάνει δύσκολη την ετυμολόγηση της λέξης Δορβιτσά, που τελικά επικράτησε. Έτσι κατά την έρευνα συναντήσαμε τους παρακάτω τύπους. Τεροβιτζιά (1770), Τιροβήτσα (1791), Ντερβιτσά όπως την αναφέρει ο Γάλλος περιηγητής που πέρασε από το χωριό προ της επαναστάσεως του 1821, Τορβιτζά, Τεροβήτζα, Τιροβοτζά, Τιροβίτζα, Τερβιτζά στην επανάσταση,Ντεροβιτζιά (1834), Ντοροβίτσα ή Δοροβίτζα (1836), Δαρβιτσιά, Δερνοβιτά (1837), Ταρβατζά (1838), Τουρβιτζά, Δεροβιτσά (1844), Δερυβιτζά (1853), Δερβιτσά (1861), Δεροβιτζιά (1865), Δορβιτσά (1865), Δερουβιζτιά (1885), Δορβιτσά (1912), Δερβίτσανα (1947), Δερβιτσόνας, Δομβουρτσά, Δομβριτσά, Δορβιτσά στα τελευταία χρόνια μέχρι σήμερα.
Η σειρά της επίσημης ονομασίας έχει ως εξής. Δοροβίτσα, (εφημερίδα κυβερνήσεως 1836), Δορβιτσά(1868), Δορβιτσιά (1912) και τελικά επικράτησε εθιμικά η λέξη Δορβιτσά.
Με την παραπάνω καταχώρηση των διαφόρων τύπων ονομασίας που συναντούμε στις πηγές, αποδεικνύεται με σαφήνεια ότι η λέξη προσφέρεται σε κακοποίηση και παραφθορά. Ας αφήσουμε που και στον προφορικό λόγο ακούγεται εντελώς παραλλαγμένη (Ντιρουτσιά, Τροτσιά).
Οι εκδοχές που προβλήθηκαν για την ετυμολογία της λέξης είμαι απ’ ότι ξέρουμε οι παρακάτω.
Α. Το χωριό πήρε το όνομα του από κάποιον Δερβίση ή ντερβέναγα ή γιατί πλάκωσε πολλή Δερβισιά, δηλαδή πολύς τουρκικός στρατός στο χωριό. Η εκδοχή αυτή δεν έχει επιστημονικά στηρίγματα και αποτελεί μια λαϊκή προσπάθεια να έχει ετυμολογηθεί λέξη.
Β. Η λέξη παράγεται από την τουρκική λέξη ντερβένι. Και αυτό όμως δεν φαίνεται σωστό, γιατί η Δορβιτσά δεν αποτελεί κλεισώρεια, στενό, υποχρεωτική διέλευση.
Γ. Μερικοί υποστηρίζουν ότι η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Τυροβίτζα (τυρός – βίτσα) που σημαίνει κατ’ αυτούς τόπο με μεγάλη παραγωγή τυριού. Ο τύπος Δορβιτσά λένε οι ίδιοι, δεν είναι πάρα λόγια απόδοση της λέξης τυροβίτσα.
Δ. Ο Γερμανός Vasmer υποστηρίζει ότι η λέξη προέρχεται από το Βούλγαροσερβικό Dobric με μετάθεση του ρ.
Ε. Άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από τη σλαβική λέξη ντέρβη που σημαίνει δασώδη περιοχή, σχετικό είναι και το μπουλιάρικο, ντερβώνω = ξυλοφορτώνω και άλλοι από το Βουλγάρικο ντέρβη = φαράγγι, δασωμένη χαράδρα, κοιλάδα.
ΣΤ. Τελευταία είναι η εκδοχή που υποστηρίζεται από γλωσσολόγο επιστήμονα του Ινστιτούτου Μελετών χερσονήσου Αίμου ( ΙΜΧΕ ), σε απάντηση σχετικού ερωτήματός μας. Επειδή η επιστολή αυτή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον την καταχωρούμε ολόκληρη.

ΣΩΚΡ. Ν. ΛΙΑΚΟΥ Θεσσαλονίκη 14-11-1973

Ερευνητικό σημείωμα για την προέλευση της ονομασίας Ντορβιτσά, χωριού της Αιτωλίας. Υποδείξει του ΙΜΧΑ.
1. Οι αρχαίοι Αιτωλοί ήσαν ομόγλωσσοι με τους Μακεδόνες,
2. Ότι η Αρχαίομακεδονική είχε 43% από τις λέξεις αυτής τιμές με τη λατινική,
3. Ότι Η Ελευθέρα Μακεδονία (Πινδική) εκλατινίσθηκε ολοκληρωτικά κάτι διάρκεια της 800χρονης Ρωμαιοκρατίας,
4. Ότι το αυτό συνέβη υποχρεωτικά και με τους Αιτωλούς,
5. Ότι κατά την υστερομεσαιωνική εποχή κατέβηκαν Ιλλυριοβλάχικες (Δαλματικές) φυλές στην Αιτωλία μαζί και με Αρβανίτες,
6. Ότι τον καιρό που ήρθαν οι Τούρκοι Η Αιτωλία αποτελούσε το φλάμπουρο της μικράς Βλαχίας,
7. Ότι κατά τον Ευγένιο Αιτωλό και στα 1650 οι Αγραφιώτες ονόμαζαν την πηγή Fontana
8. Ότι κατά τον Πουκεβίλ οι περιοχές Καρπενησίου και Απόκουρου ήσαν και στα χρόνια του Βλαχόφωνες = Λατινομακεδονόγλωσσες (άρα και κατά την επανάσταση του 1821), απαξιεί και να διανοηθεί ακόμα την ύπαρξη Σλαβόγλωσσης τοπωνυμίας ανά την Αιτωλία. Τούτο όμως αποπειράθηκαν να αποδείξουν βαθείς και αβαθείς γνώστες της Σλαβικής, στηριζόμενοι απλώς και μόνο σε συμπτωματική ομοηχία, με την οποία σημειωτέον είναι δυνατόν να βρεθούν ερμηνείες και από οποιαδήποτε άλλη γλώσσα. Η επιστημονική έρευνα μίας τοπωνύμιας πάντως προαπαιτεί γνώση της ιστορίας του κάθε τόπου και της εδαφικής διαμόρφωσης κάθε τοποθεσίας που έχει όνομα είτε επιτόπια μελέτη είτε με τοιαύτη επί χάρτου μεγάλης ακρίβειας. Μη κατέχοντας ατυχώς τα εδαφολογία ταύτα χαρακτηριστικά δεν δυνάμεθα να πετύχουμε τελεσίδικο και αναντίρρητο συμπέρασμα για την προέλευση της τοπωνύμιας Ντορβίτσα (κατά τον Πουκεβίλ Dervitsha). Περιοριζόμεθα λοιπόν στην αναζήτησή του από τις μεσαιωλατινικές λέξεις, torbats = πυργόσπιτο, torvae = χορτόπλινθος,απ᾽την Παλαιογαλλική (Κέλτικη) dervee = δάσος δρυών, απ´την Βλαχομογλενίτικη drubats = πουρναρότοπος και πλείστες όσες άλλες παρόμοιες.
Αν στηριχτούμε στις παλιές μαρτυρίες ότι το χωριό ήταν γεμάτο από πυκνά δάση δρυών, ευκολότερα μπορεί να δεχθούμε ότι η λέξη προέρχεται από την λέξη ντέρβη ( Δέρβη ), που σε τελευταία ανάλυση σημαίνει δάσος δρυών.