Η Δορβιτσά στα 1890.

 

Ο Καρκαβίτσας, που περιηγήθηκε τα Κράβαρα στα 1890, γράφει σ᾽ ένα περιοδικό της εποχής.

Από του Πλατάνου δια δυσβάτου ατραπού κατήλθομεν εις της Πωγωνίας το ρεύμα με πορείαν μιας και ημισείας ώρα. Γέφυρα τουρκική 20 μέτρων μήκους και 1 πλάτους, κυρτουμένη εις το μέσον αποτόμως ως ράχη γάτας οργισμένης συνδέει τας δύο όχθας. Εις την αντίπεραν από της οποίας άρχεται ο Δήμος Πυλήνης εγείρεται εικονοστάσιον του Αγίου Νικολάου και αμέσως υψούται βουνός κατάφυτος από πρίνους και γαύρους μέσω των οποίων άγει δύσβατος ατραπός μέχρι της κορυφής όπου φαίνεται η Δορβιτσά. Έξω αυτής δεξιά και κάτω της ατραπού, μικρός πέτρινος σωρός με μικρόν πρίνον ον κατατρώγουσι πειναλέοι τράγοι, λέγεται του Σισμάνη το μνήμα και είναι το μέρος όπου εθανατώθη κι ετάφη ο Θανασούλας Σισμάνης. Ανωτέρω επί μακρού οροπεδίου εγείρεται πτωχόν ερημοκλήσι της Αγίας Τριάδος και τρείς πρίνοι εις τον ένα των οποίων διακρίνεται προσηλωμένος σταυρός. Παραπάνω άλλοι πρίνοι μέγιστοι και εκκλησία του Αγίου Νικολάου και προσκυνητάρι ερημωμένα. Ούτω μετά τριών τετάρτων πορεία από της γέφυρας εφθάσαμεν εις Δορβιτσάν, χωρίον ανήκον εις τον Δήμον Πυλήνης και οικούμενον από 367 ψυχάς έχει ευπρόσωπον την θέαν και εκκλησίαν της Αγίας Παρασκευής δια την οποίαν πανηγυρίζει κατά τα τέλη του Ιουλίου. Ακολουθούμεν την άγουσαν προς μεσημβρίαν ατραπόν διελθόντες αραιόν δάσος δρυών εις το … του οποίου συναντώμεν βρύσιν λιθόκτιστον αφ᾽ ης υδρεύεται το όπισθεν χωριόν Πωκίστα.

Μετ᾽ ολίγον βλέπομεν το χωρίον. Έχει περί τας 60 οικογενείας μικρούς οικισμούς μετ´ οπωροφόρων δέντρων και πέριξ ευάριθμα στρέμματα γης καλλιεργημένης.

Φθάσαντες επί της οφρύος του βουνού είχομεν ενώπιόν μας ευρείαν χώνην διατεμνομένην αριστερά υπό βουνώδους προεξοχής επί της οποίας απλούται το χωρίον Σίμου, η πρωτεύουσα του χωρίου Πυλήνης. Εφθάσαμεν εις Σίμου περί την μεσημβρίαν δαπανήσαντες από Δορβιτσάς 1 ½ ώραν .